Miasta
Advertisement


Starogard GdańskiMiasto w północnej Polsce, siedziba gminy wiejskiej Starogard Gdański i powiatu starogardzkiego. Jest jednym z najstarszych miast województwa pomorskiego. Miasto jest również stolicą regionu Kociewie. Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia miasta wynosi 25,28 km².Miasto stanowi 1,88% powierzchni powiatu. W latach 1945–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego. Starogard Gdański leży przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 22 (szlak Berlin – Królewiec) i drogi wojewódzkiej nr 222; w pobliżu przebiega autostrada A1 – 11 km na wschód od miasta węzeł Swarożyn, 9 km na południowy wschód węzeł Pelplin. Ze stacji kolejowej w Starogardzie Gdańskim odjeżdżają pociągi do kilku miast w PolsceChojnice (przez ZblewoKaliskaCzarna WodaCzersk), GdańskGdyniaHel (w sezonie letnim), Tczew.

Zabytki[]

  • Pałac Wiechertów
  • Sąd Rejonowy
  • Kościół świętego Wojciecha
  • Dworzec Kolejowy PKP Starogard Gdański
  • Synagoga

Historia[]

Według badań archeologicznych gród wykształcił się w tym miejscu z osady neolitycznej sprzed ok. 4-5 tysięcy lat, jednak pierwsza wzmianka (Starigrod) pojawiła się w 1198, w dokumencie księcia pomorskiego Grzymisława, ofiarowującym gród rycerzom zakonnym św. Jana. W 1339 Krzyżacy nadali Starogardowi herb, zaś chełmińskie prawo miejskie nadane zostało w 1348. Starogard przeciwstawiał się uciskowi krzyżackiemu, m.in. wstępując w 1440 do Związku Pruskiego, przyczyniając się do powrotu w 1466 Prus Królewskich do Polski.

W 1484 ogromny pożar zniszczył połowę miasta.

W czasie potopu był okupowany przez Szwedów.

W 1772 miasto zostało zajęte przez Prusy w wyniku I rozbioru Polski. W 1846 (2 lata przed Wiosną Ludów) Florian Ceynowa pokierował chłopskim atakiem na garnizon wojsk pruskich w Starogardzie.

Miasto powróciło do Polski 29 stycznia 1920 – nastąpił przemarsz wojsk gen. Józefa Hallera, obejmujących miasto w imieniu Rzeczypospolitej.

Przez okres niemal całej II wojny światowej Starogard był okupowany przez Niemców, którzy w pobliskim Lesie Szpęgawskim dokonali masowych egzekucji, zabijając ok. 7 tys. ludzi, w tym pacjentów szpitala dla umysłowo chorych w Kocborowie.

6 marca 1945 r. następuje wyzwolenie miasta przez oddziały 116 korpusu armijnego 2 armii uderzeniowej 2 Frontu Białoruskiego. W walkach zginęło 26 żołnierzy radzieckich. Dla ich pamięci wzniesiono Pomnik Wdzięczności na ówczesnym pl. 1 Maja.

W 1950 do nazwy Starogard dodano "Gdański", w celu odróżnienia go od Stargardu na Pomorzu Zachodnim. W sierpniu 1980 w mieście wybuchły protesty i powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy.

Organem wykonawczym władzy samorządowej od 1987 roku jest prezydent miasta, pomimo braku wymaganej dawnej liczby 50 tys. mieszkańców. W 1990 roku, kiedy podwyższono wymagane kryterium do 100 tys. mieszkańców, tytuł prezydenta dla Starogardu został zachowany.

Położenie[]

Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia miasta wynosi 25,28 km². Miasto stanowi 1,88% powierzchni powiatu.

Według danych z 2002[4] Starogard Gdański zajmuje obszar o powierzchni 25,27 km², w tym: użytki rolne stanowiące 56% powierzchni oraz użytki leśne stanowiące 9%.

Miasto znajduje się w południowej części w województwa pomorskiego, w północnej części powiatu starogardzkiego. Gmina Starogard Gdański od północy graniczy z gminą Skarszewy, od zachodu z gminą Zblewo, od południa z gminami Lubichowo oraz Bobowo, od strony wschodniej zaś graniczy z powiatem tczewskim.

W latach 1945–1998 (także w latach 1975–1998) miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego.

Dzielnice[]

Miasto zostało umownie podzielone na 8 dzielnic:

  • Centrum
  • Hermanowo
  • Kocborowo
  • Korytyba
  • Przylesie
  • Stadnina
  • Żabno
  • Łapiszewo

Transport[]

Drogowy[]

Starogard Gdański leży przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 22 (szlak Berlin – Królewiec) i drogi wojewódzkiej nr 222; w pobliżu przebiega autostrada A1 – 11 km na wschód od miasta węzeł Swarożyn, 9 km na południowy wschód węzeł Pelplin.

Drogi przebiegające przez Starogard Gdański
Droga nr Trasa Przebieg w mieście
222 Skórcz – Starogard Gdański – Godziszewo – Trąbki Wielkie – Straszyn – Gdańsk Ulice: Pelplińska, Pomorska, Aleja Niepodległości, Władysława Jagiełły, Generała Władysława Sikorskiego, Gdańska.
22 Gorzów Wielkopolski – Wałcz – Człuchów – Chojnice – Starogard Gdański – Malbork – Elbląg ulice: Zblewska, Władysława Jagiełły, Generała Władysława Sikorskiego, Adama Mickiewicza.

Kolejowy[]

Dworzec w Starogardzie Gdańskim

Ze stacji kolejowej w Starogardzie Gdańskim odjeżdżają pociągi do kilku miast w Polsce: Chojnice (przez Zblewo, Kaliska, Czarna Woda, Czersk), Gdańsk, Gdynia, Hel (w sezonie letnim), Tczew. W mieście jest także drugi przystanek kolejowy (nazywany Przedmieście lub Starogard Szlachecki), działający obecnie jako przystanek pociągów towarowych Linii 243. Starogard Gdański–Skórcz.

Komunikacja miejska[]

Osobny artykuł: MZK Starogard Gdański.

W mieście funkcjonuje komunikacja miejska. W 2007 zakupiono 6 nowoczesnych autobusów Solaris Urbino 10, a w 2008 z taboru MZK wycofano Jelcze. W 2010 natomiast zakupiono (przy dofinansowaniu z Unii Europejskiej) kolejne 5 autobusów marki Mercedes-Benz O530, zwiększając tym samym ogólną liczbę kursujących autobusów do 30.

Lotniczy[]

Ok. 7 km na północ od miasta funkcjonuje lądowisko Linowiec.

Edukacja[]

W mieście funkcjonuje obecnie 7 publicznych placówek przedszkolnych, 6 publicznych szkół podstawowych, 4 publiczne gimnazja, 2 licea ogólnokształcące, 2 technika oraz zasadnicza szkoła zawodowa, przekształcana w szkołę branżową I stopnia. Oprócz tego istnieją także: Zespół Szkół Chrześcijańskich, Pomorska Szkoła Wyższa a także niepubliczne punkty przedszkolne oraz szkoły policealne.

Przedszkola:

  • Miejskie Przedszkole Publiczne nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi
  • Miejskie Przedszkole Publiczne nr 3
  • Miejskie Przedszkole Publiczne nr 4
  • Miejskie Przedszkole Publiczne nr 5
  • Miejskie Przedszkole Publiczne nr 6
  • Miejskie Przedszkole Publiczne nr 8
  • Miejskie Przedszkole Publiczne nr 10

Szkoły podstawowe:

  • Chrześcijańska Szkoła Podstawowa
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6 (tworzy zespół szkół wraz z Publicznym Gimnazjum nr 4)
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 (stworzona z przekształcenia Publicznego Gimnazjum nr 1)

Gimnazja:

  • Publiczne Chrześcijańskie Gimnazjum
  • Publiczne Gimnazjum nr 1 (po 2019 zostanie w pełni przekształcone w PSP nr 8)
  • Publiczne Gimnazjum nr 2 (połączone z PSP nr 3)
  • Publiczne Gimnazjum nr 3 (połączone z PSP nr 1)
  • Publiczne Gimnazjum nr 4 (połączone z PSP nr 6)

Licea:

  • I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Ziemi Kociewskiej

Technika:

  • Technikum nr 1 im. Noblistów Polskich (w Zespole Szkół Ekonomicznych)
  • Technikum nr 2 (w Zespole Szkół Zawodowych im. majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala")

Szkoły zawodowe/branżowe:

  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1 (w Zespole Szkół Zawodowych im. majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala")

Szkoły wyższe:

  • Pomorska Szkoła Wyższa

Sport[]

KP Starogard Gdański[]

W mieście działa Klub Piłkarski Starogard Gdański, który założony został w 2008 po rozwiązaniu klubu MKS Wierzyca Starogard Gdański. W sezonie 2013/14 zespół awansował do pomorskiej IV ligi, a od 2017 występuje w III lidze (gr. II). Barwy zespołu są biało-zielono-białe. Drużyna korzysta ze Stadionu Miejskiego im. Kazimierza Deyny przy ul. Olimpijczyków Starogardzkich 1.

SEZON ROZGRYWKI LIGOWE MIEJSCE W TABELI
2008/2009 Klasa B 1
2009/2010 Klasa A 1
2010/2011 Klasa Okręgowa 1
2011/2012 IV Liga 15
2012/2013 Klasa Okręgowa 4
2013/2014 Klasa Okręgowa 1
2014/2015 VI Liga 3
2015/2016 VI Liga 3
2016/2017 VI Liga 2
2016/2017 III Liga

SKS Polpharma Starogard Gdański[]

Klub koszykarski ze Starogardu Gdańskiego, założony w 1993. Występujący obecnie w PLK.

Ludność Starogardu Gdańskiego[]

  • 1817 - 2 616 (w tym 451 Żydów)
  • 1846 - 3 868  (w tym 687 Żydów)
  • 1849 - 3 958  (w tym 685 Żydów)
  • 1867 - 5 568  (w tym 796 Żydów)
  • 1871 - 5 822  (w tym 802 Żydów)
  • 1875 - 6 022 (w tym 628 Żydów)
  • 1880 - 6 253 
  • 1885 - 6 634  (w tym 529 Żydów)
  • 1890 - 7 080  (w tym 454 Żydów)
  • 1895 - 7 739  (w tym 402 Żydów)
  • 1905 - 10 485  (w tym 352 Żydów)
  • 1910 - 10 419  (w tym 275 Żydów)
  • 1923 - 10 612  (w tym 59 Żydów)
  • 1928 - 11 821  (w tym 56 Żydów)
  • 1931 - 13 356 
  • 1935 - 13 316  (w tym 136 Żydów)
  • 1939 - 16 000 
  • 1946 - 15 081  (spis powszechny)
  • 1950 - 17 130  (spis powszechny)
  • 1955 - 20 675 
  • 1960 - 25 881  (spis powszechny)
  • 1961 - 27 000 
  • 1962 - 27 800 
  • 1963 - 28 600 
  • 1964 - 29 100 
  • 1965 - 29 552 
  • 1966 - 30 100 
  • 1967 - 30 300 
  • 1968 - 30 700 
  • 1969 - 31 300 
  • 1970 - 33 700  (spis powszechny)
  • 1971 - 34 200 
  • 1972 - 35 100 
  • 1973 - 36 500 
  • 1974 - 37 760 
  • 1975 - 39 461 
  • 1976 - 40 700 
  • 1977 - 41 700 
  • 1978 - 42 100  (spis powszechny)
  • 1979 - 43 300 
  • 1980 - 44 243 
  • 1981 - 44 842 
  • 1982 - 45 727 
  • 1983 - 44 623 
  • 1984 - 44 973 
  • 1985 - 45 591 
  • 1986 - 46 129 
  • 1987 - 46 940 
  • 1988 - 47 752  (spis powszechny)
  • 1989 - 48 043 
  • 1990 - 49 539 
  • 1991 - 49 797 
  • 1992 - 50 130 
  • 1993 - 50 370 
  • 1994 - 50 526 
  • 1995 - 50 700 
  • 1996 - 50 689 
  • 1997 - 50 751 
  • 1998 - 50 723 
  • 1999 - 50 622 
  • 2000 - 50 529 
  • 2001 - 50 647 
  • 2002 - 48 927  (spis powszechny)
  • 2003 - 48 579 
  • 2004 - 48 328 
  • 2005 - 48 229 
  • 2006 - 48 021 
  • 2007 - 48 189 
  • 2008 - 48 313 
  • 2009 - 48 239 
  • 2010 - 48 185 
  • 2011 - 49 101 
  • 2012 (30 czerwca) - 49 075 
  • 2013 (30 czerwca) - 48 690

Gospodarka[]

Część terenów miasta należy do Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Największe przedsiębiorstwa:

  • Zakłady Farmaceutyczne "Polpharma" S.A. (wcześniej SZF "Polfa")
  • Fabryka Mebli Okrętowych "Famos"
  • Destylarnia "Sobieski" (wcześniej Fabryka Wódek Gdańskich, "Polmos")
  • Akomex (produkcja opakowań)
  • Gerdins Cable Systems
  • Lhm Poland
  • Perfexim (produkcja grzejników)
  • Gillmet – Cynkownia Ogniowa
  • Huta Szkła Gospodarczego
  • Labofarm (produkcja leków ziołowych)
  • Paktainer Sp. z o.o.
  • Starogardzkie Przedsiębiorstwo Budowlane S-BUD S.A.
  • Eurobud (produkcja betonu towarowego)

Miasta i gminy partnerskie[]

  • Białogród nad Dniestrem
  • Diepholz
  • Hillerød
  • Limerick
  • Foshan

Linki zewnętrzne[]

Advertisement